Lato to czas obfitości świeżych warzyw i owoców, które często zaskakują nas swoją ilością i różnorodnością. Ogród, działka czy targ pełne są soczystych pomidorów, ogórków, cukinii, jagód, truskawek czy malin.

Jednak szybkie tempo ich dojrzewania sprawia, że często zostajemy z nadmiarem, którego nie jesteśmy w stanie spożyć od razu. Niestety, bez odpowiedniego przygotowania, wiele z tych cennych produktów trafia do kosza, co oznacza straty nie tylko finansowe, ale i środowiskowe.

Na szczęście istnieje wiele sprawdzonych metod, które pozwalają na długotrwałe przechowywanie warzyw i owoców, zachowując ich smak i wartości odżywcze. W tym poradniku omówimy różne techniki – mrożenie, suszenie, kiszenie oraz przygotowywanie przetworów – które pozwolą ci cieszyć się letnimi darami przez cały rok.

Dlaczego warto sezonowo wykorzystywać nadmiar warzyw i owoców?

Sezonowe warzywa i owoce są najświeższe, najsmaczniejsze i najtańsze. Kiedy mamy ich dużo, łatwo o marnotrawstwo. Tymczasem odpowiednio przygotowane przetwory pozwalają nie tylko przedłużyć trwałość produktów, ale też wzbogacić dietę o naturalne składniki i witaminy poza sezonem.

To także doskonały sposób na oszczędność i ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko, bo zmniejszamy ilość wyrzucanego jedzenia.

1. Mrożenie – szybka i wygodna metoda zachowania świeżości

Jakie produkty nadają się do mrożenia?

Prawie wszystkie owoce i większość warzyw można zamrozić. Najlepiej mrozić te produkty, które po rozmrożeniu nie tracą zbyt dużo tekstury, np. jagody, truskawki, maliny, groszek, brokuły, szpinak, paprykę, kukurydzę czy marchewkę.

Przygotowanie do mrożenia

• Mycie i suszenie: Dokładnie umyj owoce i warzywa, a następnie osusz, najlepiej na ręczniku papierowym, aby uniknąć powstawania lodu.

• Blanszowanie: Warzywa takie jak marchew, fasolka szparagowa, brokuły czy groszek warto krótko blanszować (gotować we wrzącej wodzie przez 1-3 minuty, a następnie szybko schłodzić w zimnej wodzie). To zatrzyma enzymy odpowiedzialne za utratę koloru, smaku i wartości odżywczych.

• Porcjowanie: Pokrój produkty na mniejsze kawałki lub porcje, które później łatwo użyć do gotowania czy smoothie.

Pakowanie i przechowywanie

Używaj szczelnych woreczków do mrożenia lub specjalnych pojemników. Staraj się usunąć jak najwięcej powietrza, aby zminimalizować ryzyko przypalenia mroźniczego i utraty jakości. Oznacz datę mrożenia, by kontrolować świeżość.

Jak długo można przechowywać w zamrażarce?

Większość produktów zachowuje dobrą jakość przez 6–12 miesięcy. Po tym czasie niektóre mogą stracić smak i konsystencję, choć nadal będą bezpieczne do spożycia.

2. Suszenie – naturalna metoda na lekki i trwały zapas

Co suszyć?

Owoce takie jak jabłka, gruszki, śliwki, morele, truskawki czy jagody świetnie nadają się do suszenia. Warzywa – pomidory, papryka, cebula, cukinia, grzyby. Suszenie pozwala na zachowanie smaku i składników odżywczych w skoncentrowanej formie.

Metody suszenia

• Suszenie na powietrzu: Najprostsze, wymaga ciepłego, suchego i przewiewnego miejsca. Najlepiej zawiesić plasterki owoców na sznurkach lub ułożyć na suszarce.

• Suszenie w piekarniku: Ustaw temperaturę na około 50–60°C i susz przez kilka godzin, zostawiając lekko uchylone drzwi piekarnika, aby odparować wilgoć.

• Suszarki elektryczne: Najwygodniejsza opcja – urządzenia te zapewniają stałą temperaturę i wentylację, skracając czas suszenia i zapewniając dobrą jakość.

Przechowywanie suszonych produktów

Przechowuj suszone owoce i warzywa w szczelnych, suchych pojemnikach w ciemnym i chłodnym miejscu. Właściwie wysuszone i przechowywane produkty mogą być dobre przez 6–12 miesięcy.

3. Kiszenie – tradycyjna metoda wspierająca zdrowie

Warzywa do kiszenia

Najczęściej kiszone są kapusta, ogórki, marchew, buraki, kalafior, a nawet papryka czy pomidory. Kiszenie to proces fermentacji mlekowej, który nie tylko przedłuża trwałość, ale także wzbogaca warzywa o probiotyki korzystne dla układu trawiennego.

Jak kisić?

• Przygotowanie: Warzywa dokładnie umyj i pokrój według potrzeb.

• Sól: Dodaj sól (ok. 2-3% wagi warzyw), która sprzyja fermentacji i zapobiega rozwojowi niepożądanych mikroorganizmów.

• Ubijanie: Ubija się warzywa, by puściły sok, który ma być naturalnym środowiskiem fermentacji.

• Zalewanie: W razie potrzeby można dodać wodę solankową (woda z rozpuszczoną solą).

• Fermentacja: Przechowuj naczynie w temp. 18–22°C przez kilka dni do kilku tygodni. Po tym czasie kiszonki można przenieść do chłodniejszego miejsca, np. piwnicy czy lodówki.

Korzyści z kiszenia

Kiszonki to naturalne probiotyki, które wspierają mikroflorę jelitową, wzmacniają odporność i poprawiają trawienie. Są też niskokaloryczne i bogate w witaminy.

4. Przetwory – klasyczne smaki lata na dłużej

Dżemy, konfitury, marmolady

To świetny sposób na wykorzystanie owoców, które zaczynają się przejrzeć. Dzięki dodaniu cukru i odpowiedniemu gotowaniu, można zachować smak lata na wiele miesięcy. Można też stosować mniej cukru lub zamienniki, by ograniczyć kalorie.

Marynaty i sosy warzywne

Z nadmiaru warzyw takich jak pomidory, papryka czy cukinia można przygotować pyszne sosy (np. salsa, ajvar) lub marynaty do mięs i sałatek.

Przechowywanie

Przetwory najlepiej przechowywać w wyparzonych, szczelnie zamkniętych słoikach. Sterylizacja słoików i pokrywek jest ważna, by zapobiec rozwojowi bakterii i pleśni. Gotowe słoiki trzymaj w chłodnym, ciemnym miejscu.

5. Kilka praktycznych wskazówek na koniec

• Planuj zakupy i zbiory, aby nie kupować ani nie zbierać więcej niż możesz przetworzyć.

• Wykorzystuj produkty z krótszym terminem spożycia najpierw, resztę od razu przygotuj do przetworzenia lub mrożenia.

• Stosuj różne metody przechowywania – nie wszystko musi iść do zamrażarki czy słoików.

• Eksperymentuj z przyprawami i dodatkami, by przetwory miały wyjątkowy smak.

• Dziel się nadmiarem z rodziną i przyjaciółmi.

Podsumowanie

Nadmiar letnich warzyw i owoców to wyzwanie, ale też doskonała okazja, by zadbać o siebie i środowisko. Dzięki metodom takim jak mrożenie, suszenie, kiszenie czy przygotowywanie przetworów możemy cieszyć się smakiem lata przez cały rok, ograniczyć marnowanie żywności i wzbogacić dietę o naturalne produkty pełne witamin.

Pamiętaj, że każda nawet najprostsza forma przetworzenia owoców i warzyw to krok w stronę świadomego i oszczędnego gospodarowania żywnością. Zacznij już dziś – twoje zdrowie, portfel i planeta będą Ci wdzięczne!

Chcesz dowiadywać się o kolejnych, wartościowych artykułach Banku Żywności w Tczewie? Zaobserwuj nas na Facebooku TUTAJ>>

Siedziba

ul. Kwiatowa 2

83-110 Tczew

Korespondencja / magazyn

Rukosin 4

83-113 Turze

Informacje

KRS 0000164712

NIP: 5932379609

REGON: 192924175

Nr konta: Santander 05 1090 2620 0000 0001 4207 6178

Centrala

tel. (58) 588 70 06

biuro.tczew@bankizywnosci.pl

(Pon. - Pt. 7:00 - 15:00)

Koordynacja FEPŻ

Maria Jankowska

tel. (58) 588 70 06

maria.jankowska@bankizywnosci.pl

Dystrybucja FEPŻ

Justyna Nibus

tel. (58) 588 70 06

justyna.nibus@bankizywnosci.pl

Skontaktuj się z nami

Kontakt do Banku Żywności w Tczewie

Żywność przekazują

 Partnerzy  wspierający

Partnerzy strategiczni

Bank Żywności w Tczewie z siedzibą w Rukosinie 4 (83-113 Turze), NIP: 5932379609, REGON: 366714641, adres e-mail: biuro.tczew@bankizywnosci.pl, tel. kontaktowy: (58) 588 70 06

Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie treści oraz zdjęć zabronione.

Obowiązek informacyjny przed wyrażeniem zgód na przetwarzanie danych (zobacz)

Realizacja: Consulting Adam Plutowski